ماه محرم، مناسبات و آیینهای خاص خود را همراه میآورد. بخشی از این آداب و مناسک، ریشهای چند صد ساله دارند و برخی دیگر، از پدیدههای نو و محصول دوران تازهاند. نمایش فیلم، مستند و اجرای موسیقی و تئاتر، همزمان با ایام سوگواری امام حسین (ع) از آن دست برنامههایی است که تازگی و بداعت دارد و برای مخاطب هم جذاب است. اجرای موسیقی-نمایش «علمدار» در سال 99 نمونهای از این تلاشهای تازه بود، که با استقبال همراه شد.
امسال سازمان سینمایی، با نمایش فیلمهای سینمایی، مستند و کوتاه سعی دارد فضایی تازه در برنامههایش ایجاد کند. فیلمهای سینمایی که مرتبط با موضوع عاشورا هستند در موزه سینما و در فضای باز نمایش داده میشوند و فیلمهای کوتاه و مستند به صورت آنلاین و به شکل رایگان، در معرض دید قرار میگیرند. این تنوع، نقطه بارز این طرح محرمی است، علاقهمندان به سینما و دوستداران هنر هفتم، بیش از تعدادی فیلم سینمایی قدرت انتخاب دارند و این فرصت به آنها داده شده تا آثاری را تماشا کنند که شاید دسترسی به آنها ساده نباشد. به نظر میرسد، توجه به انتخاب گونههای مختلف آثار مرتبط با موضوع عاشورا، فضای فرهنگی این ایام را غنیتر و متنوعتر میکند؛ به ویژه برای نسل جوان که نیازمند تغذیه از خوراک فرهنگی و دینی تازه است و شاید مانند نسل قبل، دلبسته آداب و رسوم قدیمی نباشد.
در حالی که سینمای کوتاه، مستند و بلند ایران، فیلمهای جذاب و گاه کمتردیدهشدهای دارند که جز در جشنوارهها و محافل خاص دیده نمیشوند، نمایش آنها به مناسبت ماه محرم و ایام سوگواری، ارزش افزودهای است برای آنهایی که به واسطه حرفهشان تنها تماشاگر صرف نیستند و اهل تحقیق و پژوهش و بررسی هستند.
در سالهای اخیر، با ضعف شدید سریالهای مناسبتی به ویژه سریالهای ماه رمضان، تماشاگرانی که ساعتهایی از اوقات فراغتشان را پای این سریالها میگذراندند، با کمبود محتوای تصویری مواجهند. نمایش چند باره «مختارنامه» هم متأسفانه رغبتی در مخاطبان ایجاد نمیکند، اما تماشای مستند و فیلم کوتاه طراوتی دارد که نمیتوان به سادگی از آن چشم پوشید. امید که این حرکت، در مناسبتهای ملی و مذهبی دیگر هم ادامه یابد و مراکز و نهادهای تولیدکننده و نمایشدهنده فیلم، با توجه به امکانات و دسترسیهایی که دارند، زمینه دیده شدن آثاری را فراهم کنند که هم ارزش هنری دارند، هم وجه مذهبی و معنوی؛ فیلمهایی که اگر درست و بجا عرضه شوند، نسلهای مختلف از تماشای آنها لذت میبرند و بسیاری از آنها را رنگ کهنگی نیست.