محدثه واعظی پور: ناصر تقوایی از معدود فیلمسازانی است که سالهاست از حرفه اصلی‌اش دور بوده اما هنوز محل رجوع و بحث است. این رجوع، نه به دلیل فضای ژورنالیستی و باب پسند دنیای مجازی که متاثر از شخصیت و آثار او، جدی و علمی است. از آخرین فیلم اکران شده تقوایی، «کاغذ بی‌خط» بیست سال گذشته و تقوایی در تمام این سال‌ها بر اصرارهایی که او را ترغیب می‌کرد تا دوباره پشت دوربین برود غلبه کرده است. تقوایی، ایده‌آلیست است و باوسواس فیلم می‌سازد. با این که بسیاری، تمایل داشتند او را به سمت فیلمسازی سوق بدهند، بهتر از هر کس دیگری، حتی بهتر از دوستداران و مریدان متعصبش می‌دانست که نمی‌تواند پروژه‌ای را به انجام برساند. پس، در سکوت خبری و بدون جنجال، از فیلمسازی کناره گرفت.

تقوایی فیلمساز بزرگی است، راوی خوبی است و فیلم‌هایش در دیدارهای مکرر و تازه، هنوز عظیم و دیدنی هستند. نمی‌شود «ناخدا خورشید» را دید و در برابر قصه‌گویی، شخصیت‌پردازی و اقتباس کم نقص سازنده‌اش شگفت زده نشد. نمی‌توان اشاره‌ها و ارجاع‌های «کاغذ بی‌خط» به مسائل اجتماعی را نادیده گرفت. «صادق کرده» و «نفرین» هنوز دیدنی و درگیر کننده هستند. تقوایی فیلمسازی منحصر به فرد است که آثارش، محک زمان را تاب آورده و به بخشی قابل توجه از تاریخ سینمای ایران تبدیل شده است. اما شاید، یک وجه از شخصیت حرفه‌ای او که کمتر درباره‌اش صحبت شده، آگاه بودن اوست. تقوایی در شکل‌گیری این تصویر درخشان، سهمی موثر داشته است. او همان قدر که در فیلمسازی جدی و ایده‌آلیست است در حفظ شان، جایگاه و شخصیت هنری‌اش، کوشا بوده و این موضوع به اندازه کارنامه وزین حرفه‌ای او در سینمای مستند و داستانی و ادبیات، مهم است.

این پرهیز از درگیر شدن در ساخت فیلم، در حالی که نه فضای اجتماعی و سینمایی و نه شرایط جسمی او اجازه رسیدن به نسخه ای راضی کننده را می داد، تن ندادن به ساخت فیلمی است که استانداردهای سازنده‌اش را تامین نمی‌کند. تقوایی محترم است، هم به خاطر فیلم‌هایش، هم به احترام فیلم‌هایی که نساخته و تن به پذیرفتن آنها نداده است. ناصر تقوایی می‌توانست کارنامه ای عریض و طویل داشته باشد، می توانست بازنشستگی را به تاخیر بیاندازد و آنقدر اعتبار داشت که بلاخره سرمایه گذار پای کارش بایستد، اما آگاهانه ترجیح داد پرونده سینمایی‌اش را مختصر و محدود کند. این آگاهی و پافشاری بر آن، شخصیت او را خاص و منحصر به فرد کرده است. او فیلمسازی بادانش و با نگاه و سلیقه‌ است. فیلمسازی که گوهرهایی درخشان در سینمای ایران به یادگار گذاشته و همواره دور از جریان‌های مبتذل و مد روز ایستاده است.

منبع: روزنامه ایران