در آن سال‌های سخت دهه شصت، سال‌های تلویزیون با دو شبکه و هفته‌ای یک سریال، «دیدنی‌ها» برنامه‌ای پرمخاطب بود. نه فقط به دلیل تصاویری که پخش می‌کرد و حالا که فکرش را می‌کنیم، خیلی معمولی و پیش پا افتاده بودند، اما در آن سال‌های محرومیت، تازه و جذاب به نظر می‌رسیدند، بیشتر به خاطر صدای گرم مجری که دوبلوری باسابقه و با کارنامه‌ای وزین و قابل اعتنا بود. جلال مقامی را اگر از «دیدنی‌ها» حذف می‌کردند، بخش مهمی از جذابیت برنامه از دست می‌رفت. او بود که کت و شلوار پوشیده و آراسته مقابل دوربین می‌نشست، به سبک و سیاق مجری‌های آن دوره رسمی و محترم صحبت می‌کرد، اما در عین حال صمیمی بود و صدای گرمش به دل می‌نشست. «دیدنی‌ها» بیش از یک دهه روی آنتن دوام آورد و در همه این سال‌ها، پربیننده بود. اما این، همه کارنامه حرفه‌ای مقامی نیست. او از نسل بزرگان دوبله و از مفاخر این هنر است، هنری که با گذشت زمان، اهمیت سابق را ندارد و بسیاری از ستارگانش را از دست داده است. مقامی که اواخر دهه سی کار دوبلاژ را شروع کرده بود، تا اواسط دهه نود فعالیت در این حوزه را با عشق ادامه داد اما بیماری، مانع شد که در سال‌های اخیر فعالیتی داشته باشد.

مقامی مثل اغلب دوبلورهای بزرگ و شاخص، به جای بازیگران بزرگی صحبت کرده، در فیلم‌ها و سریال‌های مهمی دوبلور و مدیر دوبلاژ بوده و بسیاری از سینمادوستان حتی اگر نامش را ندانند و صدایش را نشناسند، آن را روی چهره بازیگرها به یاد می‌آورند. از نمونه‌های متاخر، صدای او روی شخصیت سمیر در سریال «هشدار برای کبری 11» یا دکتر واتسن در «شرلوک هلمز» دو جنس متفاوت از کار او و مهارتش در شخصیت سازی مبتنی بر صدا را به یادمان می‌آورد. سمیر، شیطنت و طنازی دارد و دکتر واتسن، جدی و نسبت به سمیر، سالخورده است. در میان کارهای ایرانی هم، گویندگی او به جای خسرو شجاع‌زاده در «پدرسالار» به یادماندنی است. در میان همه گویندگان آن سریال پربیننده، مقامی جمال را که درونگرا و خجالتی است، با صدایش بعد داده و پررنگ‌تر کرده است. صدای جعفر در فیلم بسیار محبوب «محمد رسول الله (ص)» که آیاتی از قرآن را تلاوت می‌کند، آن وجه جادویی از صدای مقامی را بازتاب می‌دهد که فراموش نشدنی است. قدرتمند، اما رمانتیک و دلنشین. صدایی که در عین جوانی، تاثیرگذار و پخته است. در سریال پربیننده «لبه تاریکی» مقامی به جای شخصیت اصلی که یک مامور پلیس بود، صحبت می‌کرد. شخصیت کریون باهوش، جدی و تلخ است و صدای مقامی با آن وقار همیشگی، جذابیت شخصیت را برای تماشاگر ایرانی بیشتر کرده است.

در آن نسل تکرارنشدنی، از آن نام‌های درخشان که اغلبشان را باید با صفت زنده‌یاد به خاطر آورد، جلال مقامی هم مثل چنگیز جلیلوند یا بهرام زند، پرویز بهرام و حسین عرفانی صدایی خاص داشت. جدا از این ویژگی خدادادی، او شبیه کسی حرف نمی‌زد و متکی به صدای خود بود. صدایی که تا سال‌ها جوان و شاداب مانده و انعطاف زیادی داشت. وقتی به جای استیو مک کوئین حرف می‌زد به همان اندازه قابل باور و درجه یک بود که وقتی به جای جک نیکلسون صحبت می‌کرد. صدایش روی وارن بیتی، مونتکومری کلیف و عمر شریف باور پذیر و شنیدنی است. حتی می‌شود گفت راز و رمز بازی بازیگران را بیشتر کرده است. با آنکه دست تقدیر، سالهاست ما را از شنیدن صدایش محروم کرده است، اما خوشحالیم که از آن ستاره‌های درخشان آسمان دوبله، هنوز گوهری میان ما هست و گنجینه‌ای فراوان از هنر او به یادگار مانده است. عمرش دراز باد.

منبع: روزنامه ایران