فصل تابستان از نظر طب ایرانی دارای طبیعت گرم و خشک بوده و باید تدابیر این فصل از جمله خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها و نوع لباس و فعالیت فیزیکی متناسب با طبیعت این فصل در نظر گرفته شود تا دچار عوارضی همچون گرمازدگی نشویم.

به گزارش ایرنا، تمام فصل‌ها و تمام مواد غذایی از دید طب ایرانی، دارای طبع و مزاج خاصی هستند از این رو برای حفظ سلامت روح و جسم، آشنایی با طبع هر فصل و غذاهای مصرفی آن مهم است و البته این اهمیت به ویژه در تابستان و زمان گرمای هوا بیشتر است.

برای حفظ سلامتی خود در فصل تابستان باید بدانیم از چه مواد غذایی پرهیز کنیم. توجه داشته باشید که در طب سنتی پرهیز بر درمان مقدم است و آغاز کار حفظ سلامتی و درمان بیماری‌ها پرهیز است، به این صورت که از مصرف مواد غذایی مضر پرهیز شود.

همچنین در فصل تابستان افراد با مزاج گرم و خشک، بیشتر در معرض آسیب می‌باشند، زیرا به دلیل گرم و خشک بودن مزاج این افراد و همچنین فصل تابستان، احتمال خطر در این افراد بیشتر است. بنابراین در این فصل باید از تمام خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی که حرارت بدن را بالا می‌برند و باعث خشکی می‌شوند، تا حد امکان پرهیز کرد.

بنا بر اعتقاد متخصصان طب سنتی، هر پدیده‌ای در عالم طبیعت، مزاجی دارد و مزاج فصل تابستان، گرم و خشک است و شدت گرمی و خشکی در این فصل باعث آسیب بیشتر به فرد، به ویژه افرادی که مزاج گرم و خشک دارند می‌شود، بر این اساس ضروری است در آداب زندگی به خصوص تغذیه، نکات پیشگیرانه لحاظ شود

در طب ایرانی پرهیز مقدم بر درمان است

دکتر سید مهدی میرغضنفری، با اشاره به اینکه در طب ایرانی پرهیز مقدم بر درمان است، اظهار کرد: برای حفظ سلامتی خود در فصل تابستان باید نسبت به موادغذایی مصرفی آگاهی کافی داشته باشیم.

معاون تعالی دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با تاکید بر رویکرد پیشگیری محور طب ایرانی و، اصول تغذیه‌ ای مطلوب از دیدگاه طب ایرانی در فصل تابستان، افزود: در فصل تابستان افراد با مزاج گرم و خشک، بیشتر در معرض آسیب هستند، زیرا به دلیل گرم و خشک بودن مزاج این افراد و همچنین فصل تابستان، احتمال خطر در این افراد بیشتر است، بنابراین در این فصل باید از تمام خوراکی ها و نوشیدنی‌ هایی که حرارت بدن را بالا می ‌برند و باعث خشکی بدن می ‌شوند، تا حد امکان پرهیز شود، مخصوصاً‌ مواد غذایی تند از قبیل فلفل و زنجبیل، دارچین، زعفران، سس ‌های تند، خردل، سبزیجات تند مانند سیر، پیاز، ترخون، نعنا، تره، شاهی، شوید و نیز شورها و شیرین ها.

وی افزود: بهتر است از غذاهای گیاهی خام یا پخته بخارپز ساده بدون ادویه‌ جات و طعم دهنده های قوی استفاده شود.

معاون تعالی دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت ادامه داد: این افراد باید نسبت به مصرف نمک و غذاهای شور و تنقلاتی مانند چیپس شور، آجیل شور و امثالهم، در فصل تابستان احتیاط کنند.

دکتر میرغضنفری توضیح داد: اکثر مغزها مزاج گرم و خشک دارند و همه افراد به ویژه کسانی که مزاج گرم و خشک دارند، نباید در مصرف آنها زیاده‌ روی کنند. همچنین سرخ کردن، بو دادن و تفت دادن باعث گرم و خشک شدن مزاج می ‌شوند، بنابراین، نباید در مصرف غذاهای تهیه شده با این روش ‌ها، زیاده ‌روی شود و غذاها باید به صورت ساده یا درصورت امکان خام و پخته تهیه شوند.

معاون پژوهشی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارتش همچنین بیان کرد: شیرینی ‌جات نیز مزاج گرم دارند، بنابراین نباید در مصرف شیرینی‌ ها، شکلات ‌ها و حتی شیرینی ‌جات طبیعی مانند، عسل، کشمش، مویز و میوه‌های شیرین مانند انجیر، نارگیل، موز، خربزه و آناناس در فصل تابستان زیاده ‌روی شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش افزود: توصیه می شود در فصل تابستان گوشت ‌های قرمز به دلیل داشتن گرما و حرارت زیاد، کمتر مصرف شوند، به ویژه گوشت پرندگانی مانند کبک و بلدرچین که گرمای بسیار بیشتری نسبت به گوشت گوسفند دارند. همچنین گوشت شتر هم به دلیل گرما و خشکی زیاد نباید به طور معمول مصرف شود.

پرهیز از مصرف غذاهای با مزاج گرم در تابستان

دکتر میرغضنفری با اشاره به ضرورت پرهیز از مصرف غذاهای با مزاج گرم مانند فسنجان، گردو و کنجد، توصیه کرد: در فصل تابستان از خنکی‌ جات (مانند آب ‌دوغ خیار، ماست، خیار و کمی نان، سبزیجات خنک مانند خیار، کاهو، کدو خورشتی (سبز) گشنیز، اسفناج، ماست و اسفناج) استفاده شود.

وی ادامه داد: بهتر است غذاهایی که در تابستان مصرف می ‌شوند، پخته شده و آبپز باشند و غذاها کباب و یا سرخ نشوند، مانند آش، سوپ، خورش سبزیجاتی که سبزی آنها سرخ نشده باشد، حبوبات آن کم بوده، مقدار زیادی گوشت نداشته باشند، کمی ترش باشند مثلا با غوره، آبغوره، آبلیمو، لیمو، نارنج تهیه شده باشند.

وی مصرف گوشت‌ های سفید را در این فصل مناسب ‌تر از گوشت های قرمز عنوان کرد و افزود: گوشت‌ های سفید (مانند مرغ و ماهی) گرمای کمتری دارند، مخصوصا ماهی که با داشتن مزاج سرد و تر، برای این فصل بسیار مناسب است، به شرطی که خیلی سرخ نشده و ادویه جات تند نیز به آن اضافه نشود.

وی همچنین مصرف مرکبات و میوه‌ جات ملس مانند زرشک و آب زرشک، شاه‌ توت، تمشک، سیب ترش، آلبالو، گوجه سبز، انار، شوید، هلو، زردآلو، هندوانه و گریپ ‌فروت را مفید دانست و گفت: مصرف سالادها (کاهو، خیار، آبلیمو) در این فصل مفید است، زیرا مزاج‌ سرد و تر دارند. همچنین خوردن ترشی ‌جات در این فصل توصیه می شود، به شرط آنکه تند نباشد که در این صورت، حرارت آنها بالا می‌ رود.

دکتر میرغضنفری،با بیان اینکه مصرف کافی آب و لبنیات در فصل تابستان مفید است، اظهار کرد: مصرف روزانه لیموترش در فصول گرم سال برای گرم‌ مزاجان توصیه می شود. این میوه از حرارت و رطوبت بدن و التهابات درونی کبد می‌ کاهد، خون را رقیق می ‌کند و برای هضم غذاهای چرب، شیرین و سنگین مفید است.

مصرف کافی آب و لبنیات در فصل تابستان مفید است

در تابستان باید بدن خود را مرطوب و هیدراته نگه داریم، چون در این فصل بدن برای خنک نگه داشتن خود عمل تعریق را افزایش می‌دهد، بنابراین یکی از نیازهای اولیه در این روند، تأمین آب و الکترولیت‌های بدن است.

نباید فراموش کرد که با تعریق فقط آب از دست نمی‌رود، بلکه الکترولیت‌های با ارزشی مثل سدیم و پتاسیم هم از دست می‌روند، سدیم و پتاسیم ۲ عنصر بسیار مهم برای حفظ فشار خون و عملکرد شبکه عصبی، اسکلتی و ریتم قلب هستند و به همین جهت تأمین الکترولیت‌ها بسیار مهم است.

با افزودن کمی آب لیموی تازه و نمک به آب، الکترولیت‌ها ترمیم می‌شوند و این بی حالی و اُفت فشار را بهبود بخشیده و شبکه ایمنی را تقویت می‌کند، ضمن اینکه می‌توان برای تأمین الکترولیت‌های لازم، پودر اُ.آر.اس را با آب مخلوط کرده و استفاده کرد.همچنین افرادی که در محیط‌های گرم کار می‌کنند و تعریق زیادی دارند طبیعتاً احساس تشنگی بیشتری می‌کنند و نیاز به نوشیدن آب در آن‌ها بیشتر می‌شود، بنابراین قبل از آن که دچار کم‌آبی شوند باید آب مورد نیاز بدن را با نوشیدن آب الکترولیت‌دار تامین کنند.

 توصیه‌ می‌شود به اندازه‌ کافی در این فصل به بدنتان آب برسانید تا از آسیب‌های ناشی از کم‌آبی دور بمانید و آب رساندن به بدن هم به این معنی نیست که تنها آب بخورید.

بنابراین با استفاده از میوه‌ها و سبزی‌ها در فصل تابستان به افزایش رطوبت رسانی به بدن خود کمک کنید. در این خصوص کاهو دارای طبیعت سرد وتر بوده، می‌تواند موجب کاهش حرارت و رفع خشکی بدن شود.

همچنین پوشیدن لباس‌های خنک پنبه‌ای و نخی و پرهیز از پوشیدن البسه نایلونی از دیگر موارد مورد تأکید در فصل تابستان است، همچنین در کنار این موضوع برانجام ندادن روش‌های مختلف خون‌گیری مانند فصد و حجامت تأکید می شود. انجام فصد و حجامت در روزهای گرم سال به صورت عمومی توصیه نمی‌شود، مگر آنکه در شرایط خاص و به تشخیص پزشک و بنا بر بیماری تحت درمان نیاز به انجام آن باشد.